قرآن در اندیشه‌های بابا افضل‌الدین مرقی کاشانی

author

  • قاسم‌پور, دکتر محسن
Abstract:

آیات قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) در تکوین و تطور باورهای متفکران مسلمان اعم از متکلمان، فیلسوفان و عارفان، ادیبان و شاعران تأثیرگذار بوده است. بسیاری از متکلمان و این قبیل فیلسوفان، به گونه-های متفاوت از آیات و روایات استفاده کرده‌اند. گاهی از آن‌ به عنوان شاهد و قرینه و زمانی فراتر از آن در شکل دادن مبنای مهم کلامی یا فلسفی خود به سراغ این آیات رفته‌اند. برای نمونه، در قلمرو شعر و ادبیات، تأثیر این آیات از دیرباز و از روزگار رودکی گرفته تا دوران معاصر در قالب اقتباس، تضمین، استقبال و دیگر بهره‌گیری در صور شعری بازتاب یافته است. وجه غالب شخصیت علمی افضل‌الدین مرقی کاشانی، جنبه‌های کلامی، فلسفی و بعضاً عرفانی اوست. نکته درخور توجه آنکه، بابا افضل با توجه به چنین پیشینه شخصیتی و با لحاظ رویکردهای مذکور، آن دسته از آیاتی را مورد توجه قرار داده است که مستقیم یا غیرمستقیم با مبانی و دیدگاه‌های نظری او ارتباط دارد. مواجهه بابا افضل با آیاتی که با عنوان معارف قرآنی موسوم است، و پیوند آن با موضوع نفس، مورد اهتمام نگارنده در این بررسی است. رهیافت این مقاله، دریافت این نکته بنیادین است که در فرازهای مختلف، بابا افضل، همسو با دیگر متکلمان مسلمان همچون خواجه نصیرالدین طوسی، از جنبه‌های ذوبطون آیات قرآنی در تحکیم مبانی خود بهره گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

قرآن در اندیشه های بابا افضل الدین مرقی کاشانی

آیات قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) در تکوین و تطور باورهای متفکران مسلمان اعم از متکلمان، فیلسوفان و عارفان، ادیبان و شاعران تأثیرگذار بوده است. بسیاری از متکلمان و این قبیل فیلسوفان، به گونه-های متفاوت از آیات و روایات استفاده کرده اند. گاهی از آن به عنوان شاهد و قرینه و زمانی فراتر از آن در شکل دادن مبنای مهم کلامی یا فلسفی خود به سراغ این آیات رفته اند. برای نمونه، در قلمرو شعر و ادبیات، تأث...

full text

دستیابی به تعادل پویا در مجموعه بابا افضل مرقی کاشانی

معماری بناهای آرامگاهی در ایران همواره در رقابت با معماری بناهای شاخصی مانند مساجد و مدارس بوده است و در طول تاریخ این سرزمین از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.این جایگاه قاعدتا برخاسته از فرهنگی است که با استفاده از ابزار معماری و در قالب بناهای آرامگاهی ظهور پیدا کرده است.بنابراین استفاده از این بناها متناسب با شرایط کنونی ،تنها در صورتی امکان پذیر است که ریشه های پیدایش این بناها را به درس...

15 صفحه اول

رویکرد تربیتی افضل‌الدین مرقی کاشانی

افضل‌الدین محمد ابن حسن مرقی کاشانی، حکیم و عارف قرن هفتم، تربیت را عبارت از فراهم کردن زمینه‌ها و عوامل به فعلیت رساندن استعدادهای انسان در جهت مطلوب می‌داند. از نگاه او، این جهت مطلوب، کسب زندگانی عقلانی و روحانی است و هدف غایی تربیت، خداشناسی و معرفت صفات او از طریق تربیت اخلاقی و عرفانی است. وی معتقد است که آدمی باید در آغاز زندگی با تعلیم و تعلّم پرورش یابد تا خردورز شود و گفتار و کردارش با...

full text

بررسی سیمای نفس در مصنّفات بابا افضل مرقی

مبحث معرفت نفس پس از معرفت الهی، یکی از پردامنه‌ترین مباحث کلامی‌ـ فلسفی و عرفانی است که نه تنها در قرآن کریم، بلکه در آثار فیلسوفان، عارفان و عالمان نحله‌های دینی انعکاس داشته است. نفس از دیدگاه صوفیان بیشتر به نفس امّاره اطلاق می‌شود و در نظر آنان، پدیده‌ای مذموم، منبع شرور و مورد نکوهش است، اما حکیم افضل‌الدین مرقی کاشانی، عارف بزرگ قرن ششم و هفتم هجری، نفس را نوری الهی دانسته که به خود روشن ...

full text

مفهوم فرهنگ در آثار افضل الدین محمّد مرقی کاشانی

واژه پهلوی فرهنگ که دانش‌پژوهان ایرانی، آن را در برابر واژه فرنگی کولتوریاکالچر (culture) پذیرفته‌اند، در تاریخ ادب فارسی، سرگذشت هزار ساله دارد و در زمینه‌های گوناگون معانی خاصی چون ادب، اخلاق، تربیت، هوش، خرد، دانش، هنر، فضیلت، حکمت، معرفت، فقه، شریعت، بزرگواری، سنجیدگی، شکوهمندی و... پیدا کرده است. یکی از دانایان برجسته ایرانی به نام افضل‌الدین محمد مرقی کاشانی، معروف به بابا افضل، درباره ای...

full text

صدرا و بابا افضل کاشانی

تأثیر و تأثر در میان در میان اندیشمندان، امری طبیعی و مستحسن است. هر متفکری بی‌گمان ساختار و محتوای اندیشه خود را تا حدود زیادی مرهون اندیشمندان پیش از خود است و بدین منوال با میراث خود در بافت اندیشه آیندگان دارای تأثیر. گاهی نوشته‌ای خاص چنان در بزرگی تأثیر می‌گذارد که خواسته یا ناخواسته در قالب‌بندی فصول اثر یا آثار او خود را به روشنی نشان می‌دهد و ممکن است شدت تأثیر به حدی باشد که در مقایسه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 0  issue None

pages  154- 167

publication date 2009-10

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023